Spis treści:
Terminy siewu skorzonery
Należąca do astrowatych skorzonera to mało znane warzywo, które swoim wyglądem trochę przypomina korzeń chrzanu, a trochę łopianu, który mało kto uprawia już w ogrodzie. Zresztą podobnie jest ze skorzonerą – popularność rośliny przez lata rosła w Belgii, w Niemczech i Holandii, lecz w Polsce niektórzy młodsi ogrodnicy nawet nie wiedzą o jej wspaniałych właściwościach.
Częścią jadalną warzywa jest jego korzeń o bardzo charakterystycznej, smukłej budowie: dorasta do nawet 30 cm długości, ma jasny miąższ i ciemnobrunatną skórkę. Smakiem przypomina on szparagi, dlatego też przed laty popularne było podawanie go w podobnej formie po obsmażeniu lub ugotowaniu. Jeśli chcesz cieszyć się różnorodnością świeżych warzyw z ogrodu nie tylko latem i jesienią, lecz także zimą i wczesną wiosną, uprawa skorzonery będzie doskonałym źródłem plonów cennych dla zdrowia i twojej kuchni.
Starsi polscy ogrodnicy mawiają na nią "wężymord" lub "czarny korzeń". Pierwsza nazwa wzięła się stąd, że dawniej przypisywano roślinie właściwości odtruwające po ukąszeniu węży. Z kolei druga z wymienionych nawiązuje do wyglądu jadalnych korzeni. Skorzonerę z grządki zbiera się jesienią, dlatego jej ciekawym smakiem i bogactwem składników odżywczych można cieszyć się właśnie zimą i na przedwiośniu, gdy w ogrodzie jest raczej pusto.
Jeśli chcesz uprawiać skorzonerę, musisz wiedzieć, że zbliża się doskonały moment, by zacząć. Według kalendarza ogrodniczego roślinę wysiewa się w marcu (odmiany odporne na wybijanie w pędy kwiatowe) i do połowy kwietnia (odmiany mniej odporne o krótkim okresie wegetacji). Nie trzeba szykować rozsady, skorzonera trafia bezpośrednio do gruntu i tam rozwija się, wykształcając smakowity korzeń aż do października. Niektórzy nawet, słuchając rad starszych ogrodników, zbierają korzenie dopiero w listopadzie.
Przeczytaj również: Jaka ziemia do rozsad? Jej nawożenie to sekret zdrowych warzyw
Jak siać skorzonerę?
Istnieje jeszcze jeden termin wysiewu skorzonery do gruntu i przypada na połowę sierpnia. W tym czasie na grządki mogą trafiać nasiona odmian o długim okresie wegetacji, pozostawianych na zimę i zbieranych dopiero po osiągnięciu dojrzałości w kolejnym sezonie uprawowym.
W naszych warunkach najlepiej sprawdzają się odmiany Einjhrigr Riesen i Lange Jan, obie bardzo plenne, tworzące długie i wartościowe korzenie. Ich wysiew wymaga przygotowania stanowiska pod uprawę, ponieważ skorzonera ma ściśle określone potrzeby:
- najlepiej rośnie na glebach żyznych, próchniczych, o odczynie obojętnym w kierunku lekko zasadowego;
- ze względu na dużą wrażliwość rośliny na konkurencję o wodę i składniki odżywcze, wybierz dla niej stanowisko wolne od chwastów lub całkowicie z nich oczyszczone;
- ewentualny zabieg wapnowania gleby, jeśli jej pH nie odpowiada potrzebom rośliny, należy wykonać pod przedplon, nigdy bezpośrednio przed uprawą skorzonery;
- podłoże dla warzywa musi być głęboko spulchnione;
- nawożenie gleby w warzywniku na grządkach pod uprawę skorzonery należy przeprowadzić dwa sezony wcześniej, aby aktywny obornik zdążył częściowo rozłożyć się, a odżywiona intensywnie ziemia odpoczęła.
Chcesz wiedzieć, jak siać skorzonerę na gotowym stanowisku? Sam wysiew nie będzie już trudny. Nasiona muszą trafić na 1-2 cm wgłąb podłoża, a rzędy między warzywami muszą być oddalone od siebie przynajmniej o 30 cm. Odległość w samych rzędach nie jest aż tak istotna, ponieważ po okresie kiełkowania, gdy wzejdą siewki i wykształcą po 3-4 liście, skorzonery musisz przerwać, aby zachować tylko najsilniejsze rośliny.
Korzenie skorzonery warto wyrywać ostrożnie i po wcześniejszym obfitym podlaniu stanowiska uprawy. Są delikatne i w suchej ziemi bardzo łatwo się łamią. Fot. Ewa Saks/CanvaPro
Po wysiewie i wschodach pilnuj, aby ziemia wokół rosnących wężymordów była stale spulchniona. Ważne jest też regularne, obfite nawadnianie, którego intensywność należy zwiększyć od czerwca i utrzymać aż do końca sierpnia. To wtedy następuje najbardziej intensywny wzrost korzenia na grubość, a dostarczenie mu wody sprawia, że staje się bardziej soczysty i delikatniejszy w smaku.
Właściwości skorzonery
Po uważnym i ostrożnym zbiorze korzenie skorzonery nadają się do przetwarzania, spożywania na surowo lub po delikatnej obróbce. Można je mrozić, a także konserwować dla zachowania właściwości skorzonery na dłużej. Również młode pędy rośliny oraz jej liście nadają się do spożycia i podkreślają świeży, złożony smak sałatek. Co ciekawe, palony korzeń skorzonery bywa wykorzystywany jako substytut kawy dla osób z różnych przyczyn niemogących pić klasycznego naparu.
Jeśli planujesz dłuższe przechowywanie warzywa, po zbiorze koniecznie odetnij liście nieco ponad wierzchołkiem korzenia skorzonery. Gdzie najlepiej trzymać świeże warzywa, aby jak najdłużej pozostały zdatne do spożycia? Sprawdzą się skrzynki z czystym, nasączonym piaskiem ustawione w chłodnej, wilgotnej piwnicy. Możesz też zadołować plony w odrobinę zagłębionym w podłożu kopcu przechowalniczym. Tak korzenie utrzymają swoją strukturę, miąższ nie wyschnie ani nie zgnije, a warzywo zachowa pakiet odżywczych wartości.
Dlaczego warto jeść skorzonerę, choć moda na nią zanikła już przed laty i bardzo wolno się odradza? Otóż warzywo to, podobnie jak zapomniany korzeń łopianu, to istna bomba witaminowa. Skorzonera zawiera m.in. cenne:
- inulinę – substancję, która obniża poziom cukru we krwi i jest niezwykle ważna w diecie diabetyków;
- błonnik – jego zadaniem jest regulacja procesów trawiennych oraz kontrola wchłaniania szkodliwych substancji;
- beta-karoten, asparaginę, lewulinę, cholinę i zdrowe kwasy;
- witaminy B1, B2, E, C i PP;
- związki mineralne takie, jak magnez, wapń, fosfor, żelazo, sód i potas w doskonale przyswajalnej dla organizmu formie.
Dietetycy mówią o skorzonerze, że jest naturalnym probiotykiem o wysokiej przyswajalności, przez co powinna znaleźć się w diecie. Warzywo to przyczynia się do poprawy wyglądu skóry. Pozytywnie wpływa na pracę układu pokarmowego, sprzyja odbudowie korzystnej mikroflory jelit, a także ułatwia detoksykację organizmu. Co więcej, regularnie spożywany korzeń skorzonery wpływa na poprawę ciśnienia krwi, a w przypadku infekcji pomaga pozbyć się jej objawów, np. łagodzi napady kaszlu, ułatwia odkrztuszanie i regulację temperatury ciała przy wysokiej gorączce.
Zalet stosowania w diecie tego warzywa sprzed lat jest naprawdę wiele. Zapragnęłam spróbować jego uprawy nie tylko z uwagi na powszechnie dostępne informacje o cennych właściwościach prozdrowotnych, lecz także dlatego, że każdy, kto go spróbował, dzielił się ze mną zaskakującymi wrażeniami – skorzonera rzeczywiście łączy walory młodej pietruszki i świeżych, białych szparagów, jest aromatyczna i delikatna, a przy tym krucha i soczysta. Przy odpowiednim podaniu przebija smakiem wiele innych, dobrze znanych warzyw, aż żal byłoby nie spróbować, tym bardziej że może trafiać na stół prosto z ekologicznego ogrodu.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Ta odmiana papryki będzie królową tego sezonu. Zachwyca smakiem i kolorem od wierzchołka po ogonek
Jak opóźnić kwitnienie drzew owocowych? Sposoby ochronę przed przemarznięciem
Pomidory najłatwiejsze do uprawy. Idealne dla początkujących, nie mają dużych wymagań