Spis treści:
- Korzeń maca (żeń-szeń peruwiański)
- Jak uprawiać korzeń maca?
- Właściwości i zastosowanie korzenia maca
Korzeń maca (żeń-szeń peruwiański)
Maca (Lepidium meyenii), zwana też „peruwiańskim żeń-szeniem”, to dwuletnia roślina należąca do rodziny kapustowatych (do tej grupy należą m.in. kapusta, rzodkiewka i chrzan). Jest znana ludzkości od ponad 2000 lat. Najprawdopodobniej jako pierwsi uprawę tego warzywa rozpoczęli Inkowie na terenach obecnego Peru. Maca jest uprawiana w sposób okopowy i porasta dziś głównie trudno dostępne wyżyny i tereny górskie Ameryki Południowej. Jej uprawa może być prowadzona nawet na wysokości 4300 m n.p.m, dlatego jest uznawana za najwyżej uprawianą roślinę jadalną. Do Europy trafiła dopiero w XVI wieku za sprawą hiszpańskich konkwistadorów.
Jadalną część macy stanowi korzeń, który wyglądem przypomina nieco korzeń pietruszki lub rzepy. Jego kształt może być zróżnicowany – od bardziej bulwiastego po wydłużony. Co więcej, może on przybierać różne barwy: białą, żółtą, zieloną, różową, czerwoną, fioletową, a czasami nawet czarną. Maca osiąga 10-20 cm wysokości, natomiast jej korzeń jest bardzo solidny, o obwodzie 10-15 cm. Część nadziemna składa się z pierzastych liści na mięsistych łodygach (one również są jadalne, a w smaku przypominają rzeżuchę). Korzeń maca ma przyjemny, lekko orzechowy smak z lekko gorzkawą nutą. Co ciekawe, jego zapach niektórym może kojarzyć się z kremem waniliowym.
Jak uprawiać korzeń maca?
Choć maca nie jest trudna w uprawie, ma dość specyficzne wymagania, które trzeba wziąć pod uwagę. W naszych warunkach klimatycznych korzenie mogą nie osiągać takich rozmiarów, jak w wyższych partiach górskich, ale sama roślina dobrze się rozwija. Maca wykazuje bardzo dobrą odporność na trudne warunki atmosferyczne (niestraszny jej wiatr czy mróz), co jest dużą zaletą. Poniżej przedstawiamy najważniejsze wskazówki dotyczące uprawy i pielęgnacji korzenia maca.
Korzeń maca może przybierać różne formy i kolory. Fot.Luis Echeverri Urrea/CanvaPro
- Siew – maca ma długi okres wegetacji, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość. Nasiona można wysiewać w marcu lub kwietniu do pojemników (nie przykrywamy ich ziemią, ponieważ wymagają światła do kiełkowania). Doniczki z nasionami nakrywamy przezroczystą folią lub szybą, aby zapewnić im odpowiednie warunki do kiełkowania. Gdy siewki będą miały kilka liści właściwych, pikujemy je do pojedynczych doniczek. Zahartowaną rozsadę sadzimy na zewnątrz w drugiej połowie maja. Nasiona można również wysiewać bezpośrednio do gruntu. Zbiór korzeni odbywa się po 6-9 miesiącach od siewu (w zależności od warunków uprawy).
- Stanowisko – korzeń maca najlepiej rośnie na stanowiskach dobrze nasłonecznionych (potrzebuje co najmniej 6 godzin światła dziennie). Jest rośliną tolerancyjną na trudne warunki środowiskowe.
- Ziemia – maca preferuje gleby lekkie, przepuszczalne i dobrze zdrenowane, o odczynie lekko kwaśnym lub neutralnym. W przypadku, gdy podłoże jest ciężkie i gliniaste, warto dodać do niego gruboziarnisty piasek lub kompost, co znacznie poprawi jego strukturę. Warto pamiętać, że korzeń maca nie znosi zastoin wodnych.
- Podlewanie – gleba powinna być stale lekko wilgotna, ale nie mokra (przemoczenie korzeni może prowadzić do ich gnicia). Należy unikać miejsc, gdzie woda długo zalega po opadach deszczu. Maca potrafi znieść okresowe susze (wtedy rośnie bardzo wolno), ale nie jest odporna na długotrwały brak wody.
Przeczytaj również: Zalety uprawy z rozsady. Jakie warzywa najlepiej uprawiać z rozsady?
- Nawożenie – maca nie wymaga intensywnego nawożenia, ale dzięki dostarczeniu składników odżywczych możemy znacząco poprawić plon oraz jakość korzeni. Jeśli gleba jest uboga, przed sadzeniem należy ją wzbogacić kompostem lub obornikiem. W początkowym okresie wzrostu warto zastosować nawozy bogate w azot, później preparaty wieloskładnikowe lub te o zwiększonej zawartości fosforu i potasu.
- Rozmnażanie – najczęstszą metodą rozmnażania macy jest wysiew nasion. Wysiewamy je do pojemników w marcu lub kwietniu, a następnie przesadzamy sadzonki na miejsce stałe. Roślina kwitnie i wydaje nasiona w drugim roku po wysianiu (tworzy nawet 1000-1500 nasion).
Korzeń maca wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych. Fot.echeverriurrealuis/123RF.com
- Choroby i szkodniki – choć korzeń maca jest odporny na choroby i patogeny, wymaga ochrony przed ślimakami. W niewłaściwych warunkach i przy nadmiernej wilgoci może dojść do zgnilizny korzeni.
Właściwości i zastosowanie korzenia maca
Właściwości korzenia maca znane są od czasów Inków, dlatego jest często nazywany „skarbem Inków”. Zalicza się go do grupy tzw. superfoods, ponieważ zawiera wiele wartościowych składników odżywczych. W jego składzie znajdziemy łatwo przyswajalne białko, liczne aminokwasy, kwasy tłuszczowe, antyoksydanty, składniki mineralne (takie jak żelazo, miedź, potas, wapń, cyn i mangan) oraz witaminy z grupy B i witaminę C.
Regularne spożywanie korzenia maca może przynieść wiele korzyści zdrowotnych dla naszego organizmu. Dostarcza energii, zwiększa wytrzymałość i efektywność fizyczną. Pozytywnie wpływa na koncentrację i poprawia pamięć, pomaga zredukować stres oraz zwalczyć zmęczenie. Ponadto korzeń maca reguluje poziom cukru we krwi, wspiera zdrowie tarczycy, poprawia kondycję kości i zębów, a nawet może wspomagać libido u obu płci. Badania wskazują, że ma korzystny wpływ na proces owulacji i zwiększoną zdolność do zajścia w ciążę.
Korzeń maca najczęściej stosowany jest w formie sproszkowanej. Można go dodawać do wody, soków, przecierów czy gorących napojów (jako suplement diety). Warzywo to można też spożywać w formie pieczonej, duszonej czy gotowanej. Przyrządza się z niego zupy, jest także zdrowym dodatkiem do porannej owsianki, naleśników, wypieku chleba i ciast. Ci, którzy nie przepadają za specyficznym smakiem tego warzywa, mogą zrobić z niego wyciąg. Na rynku możemy znaleźć korzeń maca w tabletkach, kapsułkach lub proszku.
Źródło: deccoria.pl
Przeczytaj również:
Sadzenie czosnku w lutym bez błędów. Czy czosnek może przemarznąć?
Jak pędzić dymkę na szybki zbiór? Dymka na cebulę i szczypior
Optymalny termin siewu pomidorów na rozsadę. Kiedy i jak to robić?