Spis treści:
- Dlaczego ceny za wywóz śmieci rosną?
- Kto nie musi płacić za śmieci?
- Zniżki na wywóz śmieci. Dla kogo?
- Opłata za śmieci a Karta Dużej Rodziny
Dlaczego ceny za wywóz śmieci rosną?
Lawinowy wzrost cen za wywóz odpadów nie sposób wytłumaczyć jednym, głównym czynnikiem. Tych bowiem jest kilkanaście. Po pierwsze, Unia Europejska wymaga od Polski zmniejszenia liczby nieposortowanych odpadów. Jeszcze w 2019 roku recyklingowi poddaliśmy w Polsce 34,1 proc. śmieci. Dla porównania, w 2011 było to zaledwie 11 proc. Od 2025 roku, zgodnie z traktatem przedakcesyjnym do Unii Europejskiej, musimy recyklingować 55 proc. śmieci. To oczywiście generuje koszty, a za niewywiązanie się z obowiązków ustawowych gminie naliczane są kary administracyjne.
Kolejna odpowiedź, dlaczego ceny za wywóz śmieci rosną, kryje się w rosnących cenach energii elektrycznej. Warto sobie uzmysłowić, że w ciągu 20 lat prąd w Polsce podrożał prawie trzykrotnie. Oprócz tego w ciągu ostatnich lat drastycznie wzrosły ceny paliw. Transport odpadów z naszych domostw jest zdecydowanie droższy niż chociażby kilka lat temu. Źródeł, dlaczego ceny za wywóz śmieci rosną, warto szukać u włodarzy gmin. Na przykład w Ciechanowie, gdzie wywóz śmieci jest jeden z najniższych w kraju, władze tak tłumaczą nieuniknione tegoroczne podwyżki:
"W czasie obowiązywania obecnej stawki w wysokości 13 zł, najniższe wynagrodzenie w gospodarce krajowej wzrosło o 91 proc. (z 2.250 zł do 4.300 zł), skumulowany wskaźnik inflacji wyniósł 36,6 proc., koszt paliwa wzrósł o 32 proc, a koszty związane z zagospodarowaniem odpadów, np. frakcji palnej o 209,5 proc." – czytamy w komunikacie ciechanowskiego ratusza.
Ratusz zwraca uwagę na podwyżkę minimalnego wynagrodzenia. Nie jest ekonomiczną tajemnicą, że wyższe koszty pracy wpływają na wzrost cen towarów i usług. Liczy się także wysoka w ostatnich latach inflacja, która wpływa nie tylko na ceny towarów na sklepowych półkach, ale także na wzrost cen opłat za śmieci. Te rosną także dlatego, że z każdym rokiem rosną koszty utrzymania Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.
Kolejnych źródeł wysokich cen wywozu śmieci trzeba szukać we wzrastającej ilość odpadów. Na przykład w gminie Daleszyce pod Kielcami ilość odebranych śmieci od mieszkańców w 2024 roku była o 28 proc. większa niż za 2023 rok. Podobne statystyki mają miejsce w innych gminach. Wywóz śmieci jest coraz droższy także dlatego, że jesteśmy nieuczciwi. Często zdarza się bowiem, że nie zgłaszamy prawdziwej liczby domowników, co sprawia, że pozostali mieszkańcy muszą dopłacać. System odpadowy powinien się bilansować — każda osoba generuje odpady, których utylizacja kosztuje.
Przeczytaj również: Nie wyrzucisz ich do odpadów zmieszanych. Wchodzą nowe przepisy
Dlaczego ceny za wywóz śmieci rosną? Kolejne przyczyny to rosnąca liczba nowych gospodarstw. Nowe punkty odbioru odpadów, które z uwagi na charakter zabudowy wymagają indywidualnego dojazdu śmieciarki, przekłada się na wzrost kosztów obsługi systemu. W Polsce wciąż brakuje odpowiedniej liczby recyklerów. Te to specjalistyczne urządzenie wykorzystywane w budownictwie do segregacji i przetwarzania odpadów powstałych podczas prac konstrukcyjnych, remontowych i rozbiórkowych. Nie przetwarza się więc wielu takich materiałów.
Jednym z czynników, które wpływają na rosnące ceny za wywóz śmieci, jest nieprawidłowa segregacja. Fot. fabrikacrimea/123RF.com
Winę za wysokie ceny opłat za śmieci ponoszą producenci. Nie sposób bowiem zrzucić winę za rosnącą ilość odpadów na mieszkańców. To bowiem producenci opakowań unikają odpowiedzialności i wprowadzają na rynek opakowania jednorazowe słabej jakości, trudne do przetworzenia w procesie recyklingu i często niepotrzebne. Zdarza się, że produkty w słoiku bądź w tubce zapakowane są dodatkowo w kartonowe pudełko i w folię. Oczywiście błędy mieszkańców też wpływają na wysokie ceny wywozu śmieci.
Nieprawidłowa segregacja czy zanieczyszczenie surowców sprawiają, że albo nie nadają się do wykorzystania, albo generują wysokie koszty dodatkowego sortowania i "doczyszczenia", więc recyklerzy podnoszą ceny. Liczą się także prozaiczne sprawy, na przykład często pomijana waga odpadów. Gmina płaci za ilość odebranych odpadów według ich wagi. Ta rośnie, kiedy odpady gabarytowe takie jak np. materac czy kartony są namoknięte deszczem. Wtedy płacimy pieniądze za odbiór dodatkowych kilogramów wody.
Przeczytaj również: Palenie gałęzi w ogrodzie lub na posesji. Czy na działce ROD można palić resztki z ogrodu?
Kto nie musi płacić za śmieci?
Polskie prawo daje możliwość, w ramach Ustawy o utrzymaniu porządku i czystości, zwolnienia z opłat za wywóz śmieci. Tu jednak warto podkreślić sformułowanie możliwość, ponieważ gminy nie mają obowiązku wprowadzać zwolnień. W niektórych samorządach możliwe jest złożenie wniosku o zwolnienie z opłat na zasadzie objęcia programem osłonowym.
Kto nie musi płacić za śmieci? Jedną z grup, która może liczyć na darmowy wywóz śmieci, są osoby o niskich dochodach. Wiele gmin decyduje się na wprowadzenie ulg, a niekiedy również na całkowite zniesienie obowiązku opłacania wywozu śmieci, jeśli zarobki są niskie, a ich wartość nie przekracza progu pozwalającego korzystać z pomocy społecznej. Ostateczna decyzja oparta jest zawsze na indywidualnej ocenie sytuacji dochodowej rodziny. Kto nie musi płacić za śmieci? Tak jest na przykład w Krakowie. Tu możliwe jest uzyskanie zwolnienia lub zniżki ze względu na trudną sytuację finansową, jednak te przypadki są rozpatrywane indywidualnie przez odpowiednie organy miasta.
Niektóre urzędy wprowadzają zwolnienia z opłat za śmieci dla seniorów. Choć nie ma ogólnych ulg lub zwolnień definiowanych ustawą, to w niektórych gminach w Polsce wprowadzono programy wsparcia dla seniorów. Tak jest na przykład w Warszawie. Tu osoby powyżej 65. roku życia mogą skorzystać ze specjalnego programu osłonowego i uniknąć podwyżek cen w 2025 roku.
Jedną z grup, która może liczyć na darmowy wywóz śmieci, są osoby o niskich dochodach. Fot. Liudmila Chernetska/123RF.com
Zniżki na wywóz śmieci. Dla kogo?
Warto zorientować się w swojej gminie, czy urząd pozwala na zniżki na wywóz śmieci. Tak jest na przykład w Krakowie czy Gdyni. Tu na specjalne przywileje mogą liczyć osoby korzystające z kompostowników. Mieszkańcy, którzy zadeklarują posiadanie przydomowego kompostowania odpadów biodegradowalnych, mogą liczyć na obniżenie opłaty za śmieci o określoną kwotę. Nie warto jednak kłamać w deklaracjach, ponieważ urzędnicy kontrolują kompostowniki.
Zniżki na wywóz śmieci są często przyznawane także tym rodzinom, których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Zasady działania są tutaj identyczne, jak w przypadku całkowitego zwolnienia z opłat za wywóz śmieci. Takie osoby mogą obniżyć koszt wywozu śmieci nawet o 50 proc.
Przeczytaj również: Rozpoczęły się kontrole kompostowników. Można stracić ważną ulgę
Opłata za śmieci a Karta Dużej Rodziny
Karta Dużej Rodziny to system zniżek oraz dodatkowych uprawnień dla rodzin 3+. Posiadacze KDR mają możliwość tańszego korzystania z oferty podmiotów m.in. z branży spożywczej, paliwowej, bankowej czy rekreacyjnej. KDR wspiera budżety rodzin wielodzietnych oraz ułatwia dostęp do dóbr i usług. Czy Karta Dużej Rodziny uprawnia do zniżek za wywóz śmieci?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, wszystko zależy od decyzji lokalnego samorządu. Niemniej jednak wiele gmin wspiera rodziny posiadające Kartę Dużej Rodziny, które mogą uzyskać zniżkę na opłaty za wywóz śmieci. Jest to forma wsparcia dla rodzin z co najmniej trójką dzieci.
Źródło: Deccoria.pl/daleszyce.pl/UM Kraków/UM Gdańsk/UM Ciechanów
Przeczytaj również:
Nie wyrzucaj do odpadów zmieszanych. Można zapłacić za to nawet 5 tys. kary
Zmiany w segregacji odpadów. To się zmieniło od stycznia 2025