Spis treści:
- Bożodrzew gruczołowaty – zakazane drzewo
- Czy na usunięcie bożodrzewu gruczołowatego trzeba mieć pozwolenie?
Bożodrzew gruczołowaty – zakazane drzewo
Naturalne siedliska bożodrzewu gruczołowatego występują w Azji, a konkretnie w Wietnamie oraz Chinach. Do Europy roślina dotarła w ten sam sposób, jak wiele innych szybkorosnących gatunków egzotycznych, czyli za sprawą człowieka. Początkowo był sadzony wyłącznie w ogrodach botanicznych. Z czasem wyprowadzono go na tereny miejskich zieleńców, skąd zaczął natychmiastową ekspansję, ponieważ wyraźnie sprzyjał mu tutejszy klimat.
Przez długi czas uważano bożodrzew za niegroźny okaz dekoracyjny. Jednak pokazał on, że doskonale przystosowany do śródmiejskiej uprawy ze względu na duży potencjał wzrostowy, wysoką odporność na zanieczyszczenia oraz niekorzystne warunki wodno-glebowe, może konkurować z rodzimą roślinnością zarówno w siedliskach leśnych, jak i na terenach zurbanizowanych.
Pierzaste liście bożodrzewu pięknie wypełniają rozłożystą koronę nawet u młodego drzewa. Fot. Nadiya Senko/CanvaPro
W tradycyjnej medycynie chińskiej bożodrzew stosowany jest od dawna w celach łagodzenia bólu, zbijania wysokiej gorączki, jako środek rozkurczowy czy przeciwpasożytniczy. Do produkcji terapeutycznych naparów są wykorzystywane głównie jego olbrzymie, pierzaste liście oraz kora. W środowisku, z którego pochodzi, znany jest też jako świetny materiał stolarski.
Niestety u nas rozprzestrzenił się w zaskakującym tempie, wyraźnie dominując rodzime gatunki, co potwierdziło przypuszczenia, że jednocześnie bożodrzew to wysoce inwazyjna roślina, a daleko idące skutki jej uprawy będą groźne dla tutejszych krajobrazów. Obecnie podejmuje się coraz więcej działań, mających oczyścić tereny z drzew, form krzewiastych oraz jego nowo wysianych sadzonek.
Przeczytaj również: Ta roślina wkrótce będzie zakazana. Rośnie w wielu polskich ogrodach
Czy na usunięcie bożodrzewu gruczołowatego trzeba mieć pozwolenie?
Wprowadzanie bożodrzewu do ogrodów oraz kompozycji zieleni miejskich jest prawnie zabronione już od 2004 roku. Od 2012 dodatkowo jego sprowadzanie, posiadanie, uprawa oraz sprzedaż wymagają zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Każdy, kto nie przestrzega nałożonych ograniczeń oraz zakazów musi liczyć się z otrzymaniem kary finansowej, a nawet z ryzykiem aresztowania.
Bożodrzew gruczołowaty rozrasta się w szybkim tempie i przejmuje kontrolę nad zasobami, osłabiając okoliczne rośliny. Stąd konieczność jego eliminacji. Fot. spring75/123rf.com
Dlaczego bożodrzew gruczołowaty jest uważany za niebezpieczną roślinę? Przede wszystkim dlatego, że radzi sobie w słabej, wysoce zasolonej glebie, doskonale znosi suszę oraz zanieczyszczenia powietrza. Jednocześnie rośnie jak chwast, natychmiast kiełkując tam, gdzie wysieje się przez wiatr lub wodę. Przez całe swoje życie drzewo wydziela toksyny, które przedostają się do podłoża i szkodzą okolicznym gatunkom. Problemem jest też nieustanna konkurencja o zasoby wodne oraz dostęp do składników pokarmowych. Do tego dochodzi wielkość korony, która ze względu na rozłożyste liście i ogrom krzyżujących się gęsto pędów odcina dopływ światła do tego, co rośnie niżej.
Choć trudno ograniczyć rozwój bożodrzewów (potrafią tworzyć wieloletnie podziemne banki nasion, gdzie zebrany materiał czeka z kiełkowaniem na najlepsze warunki dla danej rośliny), jesteśmy zobowiązani robić wszystko, by świadomie nie doprowadzić do rozrastania się populacji tej rośliny. Jak pozbyć się inwazyjnego drzewa z ogrodu? Czy istnieje sprawdzona metoda? I czy na usunięcie bożodrzewu gruczołowatego trzeba mieć pozwolenie?
Ze względu na swój status oraz powszechne dążenie do wyeliminowania drzewa, jako gatunku wysoce szkodliwego dla rodzimej flory, można wycinać poszczególne okazy w dowolnym momencie i to bez względu na ich wiek czy kondycję. Na takie działanie nie jest wymagane żadne zezwolenie, ponieważ zabieg dotyczy gatunku obcego o określonych cechach i potwierdzają to przepisy zawarte w art. 83f ust. 1 pkt 15 ustawy o ochronie przyrody.
Rozrośnięta roślina wytwarza ogromną liczbę owoców, które z łatwością rozsiewają się po okolicy. Fot. vili45/123rf.com
Doświadczeni ogrodnicy walczący z ekspansją bożodrzewu gruczołowatego usuwają roślinę przede wszystkim ręcznie i mechanicznie, czyli poprzez wyrywanie siewek oraz wycinanie dorosłych drzew i wyodrębnianie ich systemów korzeniowych w możliwym zakresie. Jednak niekiedy może okazać się, że konieczne będzie włączenie innych metod, w tym stosowania środków chemicznych czy kontrolowane wypalenie. Bożodrzew gruczołowaty to nie jest jedyna roślina, która w Polsce od pewnego czasu cieszy się raczej złą sławą i wymaga eliminacji z lokalnych środowisk. Na liście gatunków inwazyjnych znajdują się też m.in.:
- trojeść amerykańska,
- barszcz Sosnowskiego,
- kolczurka klapowata,
- rdestowiec japoński.
Zakaz uprawy bez odpowiednich zezwoleń dotyczy również konopi (określonych przepisami odmian) czy np. maku.
Źródło: deccoria.pl; Dz.U.2024.0.1478 t.j. - Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Przeczytaj również:
Tych roślin nie możesz posadzić na działce ROD. Znienawidzonego drzewa nie ma na tej liście
Palenie gałęzi w ogrodzie lub na posesji. Czy na działce ROD można palić resztki z ogrodu?
Zacznij oprysk, nim ćma zniszczy cały krzew. Dobry sposób na ochronę bukszpanu