Spis treści:
- Majeranek – charakterystyka
- Uprawa majeranku w ogrodzie
- Uprawa majeranku w doniczce
- Właściwości i zastosowanie majeranku
Majeranek – charakterystyka
Majeranek, a właściwie lebiodka majeranka, łac. Origanum majorana, jest gatunkiem, który należy do rodziny jasnowatych, czyli grupy roślin wyróżniających się wysoką zawartością olejków eterycznych. Do tej samej rodziny należą również inne aromatyczne rośliny, takie jak rozmaryn, macierzanka, bazylia czy kocimiętka.
Naturalnym miejscem występowania majeranku jest basen Morza Śródziemnego i Azja. Dawniej szczególnie popularny był np. we Włoszech, jednak obecnie można go spotkać "na dziko" wyłącznie na Cyprze i w Turcji. W Polsce pojawił się w XVI wieku – prawdopodobnie wraz z przybyciem do kraju królowej Bony, która pragnęła założyć na Wawelu ogród godny europejskich standardów.
Majeranek tworzy wzniesione, omszone łodygi o długości ok. 50 cm, które są zebrane w gęste kępy. Wzdłuż nich wyrastają łopatkowate, całobrzegie, pokryte delikatnymi włoskami liście na krótkich ogonkach. Na ich końcach, w lipcu pojawiają się drobne, białe lub różowe kwiaty zebrane w kłosokształtne główki, które utrzymują się na pędach aż do pierwszych przymrozków. Co ważne – przyciągają pszczoły i motyle, więc z pewnością docenisz ich obecność. Z kwiatów powstają nasiona o charakterystycznym zapachu. Są drobne i jasnobeżowe.
W lipcu na szczycie majeranku pojawiają się drobne, białe lub różowe kwiaty, które utrzymują się na pędach aż do pierwszych przymrozkówFot. slowmotiongli/123RF.com
Uprawa majeranku w ogrodzie
W Polsce majeranek jest uprawiany jako roślina jednoroczna. Ze względu na dość mroźne zimy, nie jest w stanie przetrwać w gruncie. Najlepszym miejscem do hodowania majeranku jest słoneczne, osłonięte od gwałtownych wiatrów stanowisko, które zapewnia roślinie podobne warunki do tych naturalnych. Oprócz tego należy zadbać o:
- żyzną, przepuszczalną i wzbogaconą wapnem glebę – w takim miejscu majeranek szybko rozwinie korzenie i wypuści liczne pędy,
- brak chwastów – inne gatunki roślin, które szybko się rozrastają mogą łatwo zagłuszyć ten gatunek, dlatego należy odpowiednio przygotować miejsce, a potem regularnie je odchwaszczać.
Majeranek można siać do ciepłego inspektu w okolicy 15 marca. Wczesny wysiew zapewnia roślinie odpowiednio dużo czasu do tego, żeby wypuściła pierwsze, młode pędy i wzmocniła się, zanim trafi do gruntu. Nasiona można umieścić także bezpośrednio na grządce, jednak nie należy tego robić wcześniej niż pod koniec kwietnia.
Gdy majeranek wykiełkuje, należy przeprowadzić pikowanie, czyli usuwanie słabych, wątłych i wyciągniętych do słońca siewek oraz rozsadzenie tych właściwych do osobnych pojemników. Po ok. siedmiu tygodniach rozsady powinny być gotowe do zasadzenia w ogrodzie.
Przeczytaj również: Jak uprawiać majeranek w ogrodzie i w doniczce?
Kępy majeranku powinny rosnąć co ok. 15-20 cm między sobą, oraz 30-40 cm między rzędami. Dzięki temu będą mieć wystarczająco dużo miejsca, aby rozwinąć korzenie i nie zagłuszać się.
Podczas uprawy majeranku należy pamiętać o regularnym nawadnianiu i nawożeniu rośliny naturalnymi preparatami, np. kompostem lub biohumusem. Dodatkowa porcja składników sprawi, że pędy będą rosły gęsto i równomiernie.
Najlepszym towarzystwem dla majeranku są inne zioła, takie jak cząber ogrodowy i szałwia lekarska. Dzięki temu można zrobić wspaniały ziołowy kącik w ogrodzie. Jednak warto posadzić go również między roślinami, które są szczególnie "lubiane" przez ślimaki, ponieważ działa na nie odstraszająco. To prosty i naturalny sposób, aby uratować swoje plony przed inwazją tych groźnych mięczaków.
Podczas uprawy majeranku należy pamiętać o regularnym nawadnianiu rośliny. Fot. Bilder von Kasparart/CanvaPro
Uprawa majeranku w doniczce
Majeranek można uprawiać nie tylko w gruncie, ale także w donicy. Jeśli chcesz uprawiać roślinę w domu, zadbaj o:
- szeroką, ale niezbyt głęboką donicę z odpływem – dzięki temu zapobiegniesz zaleganiu wody w pojemniku i gniciu rośliny,
- żyzną, przepuszczalną glebę bogatą w wapń – aby majeranek miał siłę do rozwoju,
- ciepłe, słoneczne stanowisko – doskonale sprawdzi się popołudniowy balkon czy parapet.
Majeranek w doniczce może rosnąć przez cały rok. Wysiej roślinę i poczekaj aż wzejdą siewki. Gdy każda z nich będzie mieć po parę liści, przepikuj je i daj im czas, aby urosły. W międzyczasie regularnie dbaj o nawodnienie i nawożenie rośliny – tak jak w przypadku majeranku posadzonego w gruncie.
Przeczytaj również: Powinny być nie tylko w kuchennej szafce, ale i w apteczce. Goździki to roślina o wyjątkowej mocy
Majeranek – zbiór i suszenie
Zbiory majeranku, zarówno tego uprawianego w ogrodzie, jak i w domu, należy przeprowadzić dwa razy w roku. Pierwsze cięcie w ogrodzie należy wykonać na początku lipca, przed pojawieniem się kwiatów, na wysokości ok. 5-10 cm od ziemi. Jest to niezbędne do tego, żeby roślina mogła pięknie się rozkrzewić na boki. Drugie cięcie trzeba zrobić na przełomie września i października, aby plony nie zniszczyły się pod wpływem intensywnych, jesiennych deszczów.
Zebrane łodygi należy suszyć zawieszone do góry nogami w suchym, ciepłym i ciemnym miejscu. Dobrym pomysłem jest również rozłożenie ich na czystym papierze lub kartonie.
Gdy łodygi staną się twarde, należy schować je w szczelnie zamykanym pojemniku i zbierać liście oraz kwiaty dopiero przed użyciem. Suche pędy można wyrzucić np. na kompostownik.
Majeranek jest stosowany na katar, przeziębienie i walkę z kaszlem. Fot. Ludmiła Chernetska/CanvaPro
Właściwości i zastosowanie majeranku
Zastanawiasz się, co skrywa się w tych niewielkich, aromatycznych listkach i kwiatkach majeranku? Majeranek wyróżnia się przede wszystkim dużą zawartością olejków eterycznych, w których składzie znajdują się m.in:
- kamfora,
- sabiden,
- terpinole,
- garbniki i gorycze.
Oprócz nich ziele zawiera:
- flawonoidy, które wspierają procesy przeciwstarzeniowe,
- witaminę C, która m.in. wspomaga produkcję czerwonych krwinek,
- prowitaminę A, która pomaga utrzymać włosy, skórę i paznokcie w dobrej kondycji,
- witaminy z grupy B, które wspierają m.in. właściwe funkcjonowanie układu nerwowego,
- wapń, który stanowi składnik budulcowy kości i zębów,
- potas, który wspomaga utrzymanie równowagi zasadowo-kwasowej organizmu.
Ziele majeranku najczęściej stosowane jest w kuchni do poprawy smaku mięs i roślin strączkowych, takich jak fasola czy groch. Jego intensywny, korzenny zapach dobrze komponuje się zarówno z drobiem, jak i wołowiną, dlatego jest to bardzo chętnie używana przyprawa w polskich domach.
Przeczytaj również: Dodaj do herbaty, złagodzi chrypkę i kaszel. Jakie gatunki ślazu rosną w Polsce, uprawa i zastosowanie
Z majeranku może powstać także olejek majerankowy. Ma ziołowy zapach i ostry smak. Składniki w nim zawarte wspierają:
- walkę z katarem, kaszlem, a także zapaleniem oskrzeli i zatok,
- eliminowanie bakterii i grzybów, a przez to procesy odkażające i antyseptyczne.
Dodatkowo substancje zawarte w majeranku wspomagają produkcję soków żołądkowych, a tym samym pomagają w usuwaniu powietrza w jelitach. Dodatkowo wspierają redukcję napięcia mięśni gładkich jelita, co wspomaga powrót ich prawidłowej pracy oraz ułatwia wchłanianie się składników odżywczych do krwioobiegu. Dlatego często dodaje się suszony majeranek do dań z warzywami, które mogą powodować nadmierną produkcję gazów.
Artykuł został zaktualizowany. Po raz pierwszy ukazał się 6.12.2021 roku.
Źródło: Deccoria.pl
Przeczytaj również:
Działa jak botoks, pomoże na ból zęba. Dlaczego warto mieć w ogrodzie jeżówkę elektryczną?
Rośliny dla cukrzyków. Posadź w ogrodzie, wprowadź do diety i zbijaj wysoki cukier
Rośliny doniczkowe kwitnące zimą. Najpiękniejsze gatunki i ich pielęgnacja